Do świąt Wielkiej Nocy pozostało nieco ponad tydzień. Już w Wielką Sobotę, która w tym roku wypada 30 marca, katolicy udadzą się do kościołów, by poświęcić pokarmy. To właśnie nimi będą się dzielić w czasie śniadania wielkanocnego, do którego zasiądą w świąteczną niedzielę już 31 marca. Wybór pokarmów, które powinny znaleźć się w wielkanocnym koszyczku wcale nie jest przypadkowy. Każdy produkt bowiem coś symbolizuje. Warto więc poznać znaczenie pokarmów wkładanych do koszyczka wielkanocnego.
Skąd się wzięła tradycja święcenia pokarmów?
Zwyczaj święcenia pokarmów ma na celu przypomnieć moc zmartwychwstania Chrystusa. Jednak ma swoje korzenie w dawnych zwyczajach słowiańskich. Były one związane z nadejściem wiosny, a więc z odradzającym się życiem i przyrodą. Poganie świętowali ten czas i mieli nadzieję na to, że najbliższe miesiące przyniosą obfite plony.
Chrześcijanie zaczęli święcić pokarmy już w średniowieczu, a do Polski tradycja ta przywędrowała w XV wieku. Najpierw święcono tylko pieczonego baranka, potem zaczęto też święcić inne mięsa, a także chleb i sól. Z czasem koszyki wielkanocne zaczęto wzbogacać innymi produktami. Co ciekawe, dawniej księża odwiedzali domy, by poświęcić pokarmy. Od XVIII wieku pojawił się zwyczaj święcenia pokarmów zgromadzonych na stołach ustawionych w centralnym miejscu wsi. Święcenie pokarmów w kościołach pojawiło się dopiero w XIX wieku.
Co symbolizują poszczególne pokarmy w koszyczku wielkanocnym?
Wkładane do koszyczka wielkanocnego produkty nawiązują do przeżywania męki i zmartwychwstania Jezusa, a także do odradzającego się życia. Dlatego w koszyczku ze święconką nie powinno zabraknąć: wędliny, chleba, jajek, chrzanu i soli. Do koszyczka często też wkłada się ciasto. Poznaj podstawowe produkty i ich symbolikę:
- Wędlina, to zazwyczaj kawałek szynki lub kiełbasy, które nawiązują do baranka paschalnego spożywanego kiedyś przez Izraelitów. Święci się je, by przyniosły dostatek i zdrowie.
- Chleb symbolizuje ciało Chrystusa i nawiązuje do wątku śmierci i zmartwychwstania, czyli sedna świąt wielkanocnych. Chleb jest też symbolem dostatku, pomyślności i sytości.
- Chrzan to symbol męki Chrystusa. Oznacza też siłę fizyczną i witalność, ma zapewnić pokój w życiu rodzinnym.
- Jajka są symbolem odradzającego się życia, czyli zmartwychwstania Jezusa i zwycięstwa życia nad śmiercią. Kiedyś miały zapewnić płodność, a dzielenie się nimi umacniać więzi rodzinne.
- Sól chroni żywność przed zepsuciem i ma chronić nas przed zepsuciem moralnym. Jest symbolem prostoty życia, prawdy i oczyszczenia. Przypisywano jej też moc odstraszania zła i chorób.
-
Ciasto, to zazwyczaj babeczka czy kawałek mazurka. Domowy wypiek jest wyrazem naszych umiejętności. Symbolizuje też przemianę nieukształtowanej materii w formę doskonałą.
Do koszyczka wielkanocnego wkłada się też baranka z czerwoną chorągwią. Figurka ta zwykle wykonana jest z cukru, ciasta lub masła. Baranek symbolizuje zwycięstwo życia nad śmiercią oraz pokonanie grzechu i zła. Kiedyś poświęcony baranek miał zapewnić urodzaj i uchronić przed klęskami.
Jak powinien wyglądać koszyczek na święconkę?
Koszyczek na święconkę powinien być wiklinowy, wyściełany białą serwetą i ozdobiony zielonymi gałązkami. I ten wygląd święconki też nie jest przypadkowy. Wszak wiklina to młode pędy wierzby, a drzewu temu przypisywano moc przynoszenia zdrowia, szczęścia i płodności. Biała serwetka symbolizuje niewinność, a zielone gałązki budzącą się do życia przyrodę.
Czytaj też:
Jajka marmurkowe możesz zrobić nie tylko na święta. To bardzo prosteCzytaj też:
Ciasteczkowe pisanki kochają nie tylko dzieci. Są idealne do święconki