Człowiek uczy się przez całe życie! Myślałem, że gotowanie jajek to przysłowiowa bułka z masłem, ale zbytnia pewność siebie nie raz mnie zawiodła. Podczas gotowania jajek na twardo, jajek na miękko i jajek w koszulkach kierowałem się przede wszystkim czasem obróbki termicznej. Nie brałem pod uwagę świeżości jajek oraz ich wielkości. Z tego powodu często jajka prosto od kury, które miały być ugotowane na miękko, okazywały się jajkami na twardo, a jajka XL na twardo okazywały się jajkami na półtwardo. Skorzystaj z poniższej „instrukcji” gotowania jajek, a zapomnisz o niemiłych niespodziankach!
Gotowanie jajek wymaga przestrzegania kilku zasad…
Na początek skupmy się na świeżości jajek. Nieco inaczej należy gotować świeżutkie jajka, które zostały niedawno przyniesione z kurnika lub znalezione w różnych, często bardzo dziwnych miejscach – kto miał do czynienia z wiejskimi kurami, ten wie, o czym piszę. Kury mojej babci często składały jajka np. w donicach z kwiatami na ganku.
Świeże jajka gotują się krócej, a jajka, które od kilku dni czekają na wykorzystanie w lodówce, wymagają nieco dłuższego gotowania. Jeżeli gotujesz bardzo świeże jajka, skróć czas gotowania o 1 minutę, a starsze jajka gotuj 1 minutę dłużej.
A jak wielkość jajek wpływa na czas ich gotowania? Tutaj kierujemy się obowiązującą w Polsce klasyfikacją jaj, zgodnie z którą wyróżniamy:
- jaja o rozmiarze XL – bardzo duże (73 g i więcej),
- jaja o rozmiarze L – duże (od 63 g do 73 g),
- jaja o rozmiarze M – średnie (od 53 g do 63 g),
- jaja o rozmiarze S – małe (poniżej 53 g).
W przypadku jajek na miękko i jajek na twardo różnica w czasie gotowania małych i bardzo dużych jajek to 2 minuty. W przypadku jajek bardzo dużych czas gotowania należy wydłużyć o 3 minuty w stosunku do czasu gotowania małych jajek.
Podczas gotowania jajek trzeba również zwrócić uwagę na ich temperaturę oraz temperaturę wody. Aby skorupka jajka nie pękała podczas gotowania, jajka muszą mieć temperaturę pokojową.
Jajka na miękko zawsze należy wkładać do wrzącej wody. Jajka na twardo i na półtwardo wkładamy do zimnej wody, gotujemy pod przykryciem i liczymy czas gotowania od momentu jej zagotowania, choć można również od razu włożyć jajka, które mają być ugotowane na twardo i na półtwardo do wrzątku. Jajka w koszulkach wkładamy do gorącej – i co bardzo ważne – osolonej i zakwaszonej wody.
Jajko na miękko, jajko na półmiękko, jajko na twardo, jajko w koszulce – czym się różnią?
Jajka na miękko gotowane są najkrócej. Jajko na miękko to jajko ze ściętym białkiem i płynnym żółtkiem.
Jajka na półtwardo mają ścięte białko i częściowo ścięte żółtko.
Jajka na twardo mają całkowicie ścięte białko oraz żółtko.
Jajka w koszulkach to jajka gotowane bez skorupki, które są wybijane do wrzącej wody. Jajka w koszulkach mają ścięte białko i płynne żółtko.
Ważne! Jajka, które mają być spożywane z płynnym lub częściowo ściętym żółtkiem, powinny pochodzić z pewnego źródła. W ten sposób należy przygotowywać jedynie świeże jaja.
Przed przystąpieniem do gotowania jajek warto pamiętać, że należy je umyć (w szczególności, jeżeli korzystamy z jajek wiejskich) oraz sparzyć. Sklepowe jajka są wcześniej myte oraz odkażane za pomocą lampy UV, jednak i tak warto zadbać o higienę.
Jajek z płynnym żółtkiem i półpłynnym żółtkiem nie powinny spożywać małe dzieci oraz kobiety ciężarne. Ostrożność powinny również zachować osoby, których układ odpornościowy jest osłabiony – niektóre drobnoustroje, choć niegroźne dla osób zdrowych, mogą doprowadzić do rozwoju choroby u osób z obniżoną odpornością.
Poniżej znajdziesz dokładną instrukcję gotowania jajek na miękko, jajek na półtwardo, jajek na twardo oraz jajek w koszulkach, która uwzględnia dokładny czas i sposób gotowania. Dla miłośników szybkich rozwiązań dodaję instrukcję gotowania jajek w mikrofalówce. Przestrzegam jednak przed ewentualnymi konsekwencjami gotowania w mikrofalówce jajek w skorupkach – robicie to na własną odpowiedzialność!
Jak ugotować jajka na miękko?
Aby ugotować jajko na miękko, musisz najpierw wyjąć je z lodówki, aby ogrzało się do temperatury pokojowej, a następnie umyć i sparzyć gorącą wodą.
Jajka, które mają być ugotowane na miękko, delikatnie włóż do wrzącej wody. Aby ułatwić sobie wkładanie jajek do gorącej wody, skorzystaj z łyżki – ułóż surowe jajko na łyżce i delikatnie umieść je na dnie garnka.
W zależności od rozmiaru czas gotowania jajek na miękko to:
- 6 minut – jajka rozmiaru XL,
- 5 minut – jajka rozmiaru L,
- 4 minuty – jajka rozmiaru M,
- 3 minuty – jajka rozmiaru S.
Dla zainteresowanych dodaję jeszcze czas gotowania jajek przepiórczych. Chcąc ugotować jajka przepiórcze na miękko, trzeba włożyć je do wrzątku i wyjąć po upływie 1,5 minuty.
Jak ugotować jajko na miękko z lodówki?
Jeżeli włożysz do wrzątku jajko z lodówki, to najprawdopodobniej jego skorupka pęknie. Nie należy gotować zimnych jajek, jednak można skrócić czas ich ogrzewania do temperatury pokojowej, wkładając zimne jajko do letniej wody i po upływie około 10 minut dolewając nieco ciepłej, ale nie gorącej wody. Po kolejnych 5 minutach można włożyć jajko do wrzątku i gotować zgodnie z powyższą instrukcją.
Jak ugotować jajka na półmiękko/półtwardo?
Aby ugotować jajko na półmiękko/półtwardo, musisz je wcześniej wyjąć z lodówki, aby ogrzało się do temperatury pokojowej, a następnie umyć i sparzyć.
Jajka, które mają być ugotowane na półtwardo, włóż do zimnej wody, delikatnie układając je na dnie garnka. Ustaw garnek na średnim palniku i doprowadź wodę do wrzenia. Gotuj jajka na średnim ogniu pod przykryciem. Wyjmij jajka z gorącej wody po upływie 5 minut od momentu, gdy woda zacznie wrzeć.
W tym przypadku warto również wziąć pod uwagę rozmiar jajek. Czas gotowania jajek na półmiękko/półtwardo w zależności od ich wielkości to:
- 7 minut – jajka rozmiaru XL,
- 6 minut – jajka rozmiaru L,
- 5 minut – jajka rozmiaru M,
- 4 minuty – jajka rozmiaru S.
Jajka na półtwardo mogą mieć różną konsystencję w zależności od stopnia świeżości.
Jak ugotować jajka na twardo?
Aby ugotować jajko na twardo, musisz wyjąć je wcześniej z lodówki, aby ogrzało się do temperatury pokojowej, a następnie umyć i sparzyć.
Aby ugotować jajka na twardo, zalej je zimną wodą i gotuj pod przykryciem. Czas gotowania jajek na twardo od momentu zagotowania się wody to:
- 11 minut – jajka rozmiaru XL,
- 10 minut – jajka rozmiaru L,
- 9 minut – jajka rozmiaru M,
- 8 minut – jajka rozmiaru S.
Jajka na twardo należy po wyjęciu z wrzątku przelać zimną wodą, co pozwoli zatrzymać proces gotowania. Jeżeli natomiast chcesz ugotować na twardo jajka przepiórcze, to włóż je do wrzątku i gotuj 4 minuty.
Jak ugotować jajka w koszulkach?
Gotowanie jajek w koszulkach wymaga nieco wprawy. Po pierwsze i najważniejsze – jajka w koszulkach wkładamy do delikatnie gotującej się wody, ale bez skorupki – woda nie może być zbyt zimna (na granicy wrzenia) oraz intensywnie się gotować (mocno bulgotać). Można ułatwić sobie to zadanie, wybijając jajko do szklanki i delikatnie wlewając je do zakwaszonego i osolonego wrzątku (1 łyżka octu spirytusowego i 1/2 łyżeczki soli na 1 litr wody).
Jajka w koszulkach można uformować za pomocą łyżki, delikatnie zbierając i nagarniając na żółtko nadmiernie rozlewające się białko. Można również zapobiec rozlewaniu się białka, wybijając jajko na metalową chochelkę i zanurzając ją w gotującej się wodzie. Jajko przez cały czas gotowania powinno pozostawać w chochelce.
Czas gotowania jajka w koszulce to 2-5 minut w zależności od oczekiwanego efektu. Średniej wielkości jajko po 2 minutach gotowania będzie miało płynne żółtko i nie do końca ścięte białko, a po 5 minutach gotowania będzie miało całkowicie ścięte białko i półpłynne żółtko. Bardzo małe jajka można gotować w koszulkach 1 minutę krócej, a bardzo duże 1 minutę dłużej.
Jak ugotować jajka w mikrofali?
Jajka w mikrofalówce najlepiej gotować bez skorupki. Na skutek wzrostu ciśnienia jajko w skorupce może eksplodować. Choć jest to dość spektakularny widok, który dopełniają efekty dźwiękowe, to sprzątanie mikrofalówki po eksperymentach kulinarnych może być bardzo czasochłonne.
Aby bezpiecznie ugotować jajko na miękko w mikrofalówce, przygotuj niewielki plastikowy pojemnik z pokrywką, a następnie nalej trochę wody i wbij do niej jajko. Przykryj pojemnik i wstaw do mikrofalówki na 2-3 minuty (najniższe obroty). Jeżeli chcesz ugotować jajko na twardo w mikrofalówce, wydłuż czas gotowania o 1 minutę.
Jeżeli chcesz ugotować jajka w mikrofalówce, to zapoznaj się z instrukcją obsługi swojego urządzenia. W zależności od modelu mikrofalówki i dostępnych funkcji czas gotowania jajek może być różny.