Czym tak naprawdę jest cząber? Cząber (łac. Satureja) to roślina z rodziny jasnotowatych, tej samej, do której należy tymianek, melisa czy mięta. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, ale w polskiej kuchni zadomowił się już dawno. Z wyglądu cząber jest niepozorny (ma drobne, podłużne listki i małe kwiatki), jego zapach jest intensywny, a smak lekko pikantny. W bułgarskiej kuchni jest absolutną gwiazdą (to główny składnik słynnej czubrycy), a we Francji wchodzi w skład mieszanki ziół prowansalskich.
Cząber na zdrowie, czyli naturalne wsparcie dla organizmu
Badania wykazują, że cząber zawiera olejki eteryczne (np. karwakrol, tymol), flawonoidy oraz związki fenolowe, które nadają mu właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwskurczowe, przeciwbiegunkowe oraz antyoksydacyjne. W tradycyjnej medycynie cząber stosowano m.in. na dolegliwości układu trawiennego, wzdęcia i fermentację jelitową. Dodawanie cząbru do potraw może przynieść kilka korzyści dla zdrowia:
- Wspomaga trawienie – pobudza wydzielanie soków żołądkowych i może łagodzić wzdęcia oraz niektóre dolegliwości żołądkowe.
- Działa antyseptycznie i przeciwbakteryjnie – składniki olejków eterycznych wykazują aktywność wobec wybranych drobnoustrojów.
- Może zmniejszać stres oksydacyjny – zawarte w przyprawie antyoksydanty pomagają neutralizować wolne rodniki, wspierając naturalne mechanizmy ochrony komórek przed uszkodzeniem.
Ile cząbru warto jeść?
W kuchni przyprawę tę najlepiej stosować z umiarem, ale odważnie. Cząber ma intensywny smak, więc łatwo zdominować nim potrawę. Szczypta lub dwie dodane do garnka zupy lub innego dania wystarczą. Jeśli stosujesz zioło w formie naparu na trawienie, wykorzystaj 1 łyżeczkę suszu na szklankę wrzątku. Taka herbatka pita raz dziennie jest dawką bezpieczną i skuteczną. Uwaga: traktujmy cząber jako przyprawę i wsparcie zdrowej diety, a nie cudowny lek na poważne schorzenia.
Do czego pasuje cząber?
Owszem, cząber i fasolka po bretońsku to małżeństwo doskonałe. Jednak ograniczenie się tylko do tego duetu, to kulinarna zbrodnia. Cząber ma pieprzny, lekko goryczkowy smak, który świetnie podkręca dania mdłe lub bardzo tłuste. To idealna przyprawa do:
- Dań z roślin strączkowych (fasolki po bretońsku, zupy grochowej, soczewicy, ciecierzycy, a hummus z odrobiną cząbru smakuje obłędnie).
- Tłustych mięs (wieprzowiny, baraniny, gęsi czy kaczki).
- Dań z kapusty (bigosu, kapuśniaku, łazanek).
- Zup (krupniku, zupy ziemniaczanej, żurku).
- Sosów grzybowych.
- Jajek i serów.
Porada: Cząber (zwłaszcza suszony) warto dodać do potrawy na początku lub w połowie gotowania. W przeciwieństwie do delikatnej bazylii dobrze znosi wysokie temperatury i potrzebuje czasu, by uwolnić swój aromat do wywaru.
Kto musi uważać na cząber?
Mimo że cząber jest naturalny, nie każdy powinien stosować go bez ograniczeń. Zioła mają silne działanie biologiczne, dlatego szczególnie muszą uważać:
- kobiety w ciąży i karmiące piersią – brakuje jednoznacznych badań bezpieczeństwa przy dużych ilościach cząbru, dlatego lepiej unikać nadmiernego spożycia. Szczypta w zupie raczej nie zaszkodzi, ale picie naparów z cząbru czy używanie olejku cząbrowego nie jest wskazane.
- osoby z zaburzeniami krzepnięcia – cząber może wpływać na układ krzepnięcia, dlatego ostrożność jest wskazana.
- alergicy – jak każdy produkt roślinny ta przyprawa też może uczulać, choć zdarza się to bardzo rzadko.
Czytaj też:
Ta przyprawa wspiera metabolizm, ciśnienie i trawienie. Wystarczy szczypta dziennie, by poczuć efektCzytaj też:
Pyszne plasterki podjadam zamiast słodyczy. Przekąska dba o moje serce i jelita