Serwatka to produkt, który niegdyś spożywany był jako napój. Obecnie z serwatki produkowane jest słynące z pozytywnego wpływu na zdrowie i przyrost masy mięśniowej białko serwatkowe. Tradycyjna serwatka po wielu latach zapomnienia powraca do łask i jest coraz częściej wykorzystywana podczas przygotowywania posiłków.
Czym jest serwatka?
Serwatka to płyn, który powstaje podczas produkcji serów – podczas produkcji kilograma sera, powstaje nawet 8-9 litrów serwatki.
Wyróżniamy dwa rodzaje serwatki, czyli słodkawą w smaku serwatkę podpuszczkową, która powstaje podczas produkcji serów podpuszczkowych i kwaskowatą w smaku serwatkę kwasową, która powstaje podczas produkcji serów kwasowych. Jeden i drugi rodzaj serów możemy z powodzeniem zrobić w domu, otrzymując przy okazji wartościową serwatkę.
Pomijając aspekty technologiczne, serwatka oddziela się od mleka po dodaniu podpuszczki lub bakterii fermentacji mlekowej. Gotowy ser jest odciskany z serwatki, w której znajdują się m.in. cenne białko oraz wapń. Nasze prababcie i babcie, które wytwarzały sery w domu, znajdowały liczne zastosowania dla serwatki. Dawniej serwatkę dodawano m.in. do zup, zakwasu na żur, barszcz oraz zakwasu chlebowego, ciasta naleśnikowego oraz marynat do mięs, z których wytwarzano domowe wędliny.
Zastosowanie serwatki w kuchni
Serwatka to przede wszystkim smaczny i zdrowy napój, który można spożywać m.in. z dodatkiem owoców. Bez problemu można kupić serwatkę w sklepach ze zdrową żywnością oraz m.in. u lokalnych producentów wyrobów mlecznych. Trzeba jednak wiedzieć, że serwatka szybko się psuje i nie tylko powinna być przechowywana w lodówce, ale także spożyta w krótkim czasie.
Do spożycia nadaje się nie tylko serwatka krowia, ale także serwatka kozia i żętyca, czyli serwatka owcza.
Z serwatki powstaje cieszący się ogromną popularnością na całym świecie bardzo delikatny w smaku kremowy serek ricotta, który jest produkowany we Włoszech. Dzięki serwatce można zrobić nie tylko domowy ser ricotta, który doskonale smakuje z pieczywem i jest idealnym dodatkiem do deserów, ale także domowy ser feta – w tym przypadku z serwatki przygotowuje się stosowaną do produkcji fety solankę.
Popularne potrawy kuchni polskiej z dodatkiem serwatki
W niektórych regionach Polski bardzo popularna jest zupa serwatczanka, która pod względem smaku i wyglądu przypomina barszcz biały. Serwatczanka przygotowywana jest na wywarze z wędzonki i serwowana m.in. z ugotowanym na twardo jajkiem, białą kiełbasą i świeżo startym korzeniem chrzanu.
Na serwatce przygotowywany jest także m.in. żurek, barszcz biały, barszcz czerwony, zupa pomidorowa i zupa jarzynowa. Serwatkę można również wykorzystać jako dodatek do zupy pomidorowej, zupy ogórkowej, zupy szczawiowej oraz kapuśniaku z kiszonej kapusty.
Serwatka stosowana jest także jako składnik marynaty do mięs. Można w niej moczyć m.in. wieprzowinę, z której później zostaną przygotowane zrazy zawijane z różnymi dodatkami np. ogórkiem kiszonym i boczkiem. Doskonale nadaje się też do marynowania drobiu oraz peklowania mięsa, z którego powstaną domowe wędliny np. gotowana, parzona i wędzona szynka.
Bardzo popularne w Polsce jest także tradycyjne pieczywo na serwatce, którą można dodać do zakwasu m.in. na chleb pszenny pełnoziarnisty, chleb orkiszowy oraz chleb żytni. Serwatką można zastąpić mleko i wodę, które dodawane są do słodkich i wytrawnych wypieków oraz innych dań mącznych. Wyśmienicie smakują np. domowe bułeczki ziołowe na serwatce, słodkie i półsłodkie wypieki z serwatką, suszonymi owocami i orzechami, naleśniki, pancake, placki i racuchy na serwatce.
Napoje na serwatce
Serwatkę można dodawać do napojów na bazie mleka, jogurtu, warzyw i owoców, a nawet przygotować z niej… szampana. Szampan z serwatki był bardzo popularny w Polsce w czasach PRL-u.
Doskonale smakuje serwatka np. z truskawkami, jagodami, bananami, szpinakiem, jarmużem, botwinką.
Inne zastosowania serwatki w kuchni
Surowa serwatka kwaśna bywa dodawana jako dodatek do kiszenia warzyw np. kapusty, ponieważ zawiera bakterie fermentacji mlekowej. Można również dodawać serwatkę do wody, w której gotujemy ryż, makarony, kaszę, ziemniaki i nasiona roślin strączkowych.
Ciekawostki o serwatce
Od dawna serwatka wykorzystywana jest nie tylko w kuchni, ale także m.in. w kosmetyce. Ten bogaty w składniki odżywcze napój można stosować m.in. do kąpieli oraz w celu wsparcia leczenia schorzeń dermatologicznych.
Serwatka szczególnie polecana jest dla osób aktywnych fizycznie, ponieważ znajdujące się w niej białko chroni mięśnie przed katabolizmem. Spożywanie serwatki polecane jest też dla osób, które prowadzą siedzący tryb życia oraz są czasowo lub trwale unieruchomione z powodów zdrowotnych.
Serwatka to naturalne źródło probiotyków, które są niezbędne dla utrzymania prawidłowej mikrobioty jelit. Warto ją pić w okresie antybiotykoterapii i po zakończeniu kuracji lekami przeciwbakteryjnymi, które niszczą pożyteczne bakterie jelitowe.
Czytaj też:
Pyszny twaróg możesz zrobić w domu. Potrzebny jest tylko jeden składnikCzytaj też:
Ten niskokaloryczny produkt warto włączyć do codziennej diety. Zobacz, czym jest skyr i jakie ma zalety