Amarantus (szarłat)Liczne badania dowiodły, że amarantus ma bardzo wysokie wartości odżywcze i w pozytywny sposób wpływa na ogólny stan zdrowia, dostarczając do organizmu m.in. witaminy, składniki mineralne i silne przeciwutleniacze.
Wysokie wartości odżywcze i właściwości prozdrowotne amarantusa sprawiają, że bywa on nazywany „rośliną XXI wieku”. Co ciekawe – amarantus to także roślina przyjazna klimatowi, która pochłania ogromne ilości dwutlenku węgla i przyczynia się do zmniejszenia efektu cieplarnianego. Trzeba jednak zaznaczyć, że amarantus nie jest „wynalazkiem” współczesnej ludzkości. To pseudozboże było uprawiane już w czasach starożytnych m.in. w Ameryce Południowej. Ponieważ amarantus był uważany za „święte zboże”, niszczono jego uprawy w czasach konkwisty. Zboże to stanowiło podstawę diety Azteków, Majów i Inków, których cywilizacje upadły m.in. na skutek działalności konkwistadorów. Obecnie amarantus jest bardzo popularny wśród osób, które chcą stosować zdrową i pełną składników odżywczych dietę, a także wśród osób, które ze względów zdrowotnych, muszą zrezygnować ze spożycia zbóż zawierających gluten.
Amarantus – co to jest, gdzie jest uprawiany i jak wygląda?
Amarantus to roślina jednoroczna zaliczana do grupy pseudozbóż. Jest obecnie uprawiany w niemal każdym zakątku świata, w którym panują odpowiednie do jej wzrostu warunki klimatyczne. W Polsce również można spotkać uprawy amarantusa – w większości znajdują się one na Lubelszczyźnie.
Ze względu na atrakcyjny wygląd w czasie kwitnienia amarantus bywa uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna. Szarłat występuje w wielu odmianach. Roślinę tę poznamy po efektownych kwiatostanach w formie kłosów, które mają m.in. ciemnoczerwony kolor. W owocach wytwarzanych przez szarłat znajdują się jadalne nasiona szarłatu.
Wartości odżywcze amarantusa
Nasiona amarantusa to bogate źródło cennych składników odżywczych. Amarantus zawiera m.in. wartościowe białko, aminokwasy egzogenne oraz stanowi bogate źródło kwasów tłuszczowych jedno i wielonienasyconych. Roślina ta dostarcza do naszego organizmu również wiele cennych witamin i składników mineralnych, do których zaliczamy m.in. witaminę A, witaminy z grupy B, witaminę C, witaminę E, żelazo, magnez, wapń, fosfor oraz potas. Nasiona amarantusa zawierają też dużo błonnika pokarmowego oraz stanowią źródło redukujących wolne rodniki tlenowe i spowalniających procesy starzenia się organizmu antyoksydantów.
Bogaty skład sprawia, że amarantus zaliczany jest do grupy superfoods, czyli naturalnych, nieprzetworzonych produktów spożywczych o potwierdzonym pozytywnym wpływie na zdrowie, za który odpowiadają substancje biologicznie czynne.
Jak wykorzystać nasiona amarantusa w kuchni?
Na rynku dostępne jest surowe ziarno amarantusa, mąka z amarantusa i amarantus ekspandowany (popping), który przypomina nieco dmuchany ryż. W przemyśle kosmetycznym zastosowanie znajduje olej z amarantusa.
Surowe ziarno amarantusa można gotować i podawać jako dodatek do różnych dań. Świetnie komponuje się z warzywami, sosami, a także jako baza pod mięsa czy ryby. Mąka z amarantusa to doskonały dodatek do pieczywa oraz słodkich wypieków. Można nią zastąpić mąkę pszenną, dodawaną np. do ciasta na makaron i ciasta naleśnikowego. Co ciekawe, mąka z amarantusa w naturalny sposób przedłuża trwałość produktów spożywczych, do których jest dodawana. Amarantus ekspandowany można natomiast dodawać np. do jogurtów, musli, sałatek, a także owocowych i owocowo-warzywnych koktajli.
Jak widać, amarantus to bardzo wszechstronny składnik, który można wykorzystać w kuchni na różne sposoby. Oto kilka pomysłów:
- Ugotowany amarantus można podawać na ciepło z dodatkiem mleka, owoców, miodu czy orzechów, tworząc tym samym pożywne i zdrowe śniadanie.
- Amarantus jest idealny do zagęszczania do zup i gulaszów. Dodaje daniom bogatego smaku i wartości odżywczych. Jest cennym składnikiem zwłaszcza w zupach wegetariańskich i wegańskich.
- Ugotowany amarantus sprawdza się jako dodatek do sałatek. Sprawia, że są one bardziej sycące i mają niezwykłą teksturę. Dobrze komponuje się z świeżymi warzywami, orzechami i dressingami na bazie oliwy z sokiem z cytryny.
- Ekspandowany amarantus, który podobny jest do popcornu, może być dodawany do domowych batoników musli, bądź jako posypka do deserów lodowych.
- W niektórych kulturach amarantus jest używany do przygotowania napojów, na przykład meksykańskiego napoju kukurydzianego atole. Dzięki dodatkowi amarantusa zyskuje on wartości odżywcze i lekko orzechowy smak.
- Amarantus można wykorzystać do przygotowania wegetariańskich kotletów, mieszając go z warzywami, przyprawami i jajkiem.
Amarantus i wartość prozdrowotna nasion szarłatu
Włączenie do diety nasion amarantusa pomaga chronić się m.in. przed rozwojem chorób cywilizacyjnych, do których zaliczamy choroby układu sercowo-naczyniowego, miażdżycę, nadciśnienie, cukrzycę oraz nadwagę i otyłość.
Wysoka zawartość białka w nasionach amarantusa pomaga dbać o układ mięśniowy oraz w korzystny sposób wpływa na łaknienie, zapobiegając m.in. napadom głodu u osób, które stosują dietę odchudzającą. Białko to niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu składnik budulcowy, a obecne w nim aminokwasy egzogenne biorą udział w przebiegu wielu reakcji biologicznych.
Ziarna amarantusa wspierają organizm, dostarczając łatwo przyswajalnych składników odżywczych. Właściwości zdrowotne szarłatu nie są jednak związane jedynie z jego wysokimi wartościami odżywczymi. Amarantus wspomaga procesy detoksykacji organizmu, usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego, zmniejszając ryzyko rozwoju m.in. raka jelita grubego, zmniejsza stres oksydacyjny i redukuje wolne rodniki tlenowe, które przyczyniają się do rozwoju różnych schorzeń, a także przyśpiesza przemianę materii, ułatwiając redukcję masy ciała podczas stosowania diet odchudzających i wspomagając utrzymanie zgrabnej sylwetki po zakończeniu odchudzania.
Spożywanie amarantusa polecane jest m.in. dla sportowców, diabetyków, osób, które nie tolerują glutenu oraz osób ze zdiagnozowaną celiakią (amarantus nie zawiera glutenu), osób z nadwagą i otyłością, a także osób zagrożonych rozwojem chorób dietozależnych. Ze względu na wysoką zawartość witamin, substancji mineralnych, białka i antyoksydantów szarłat polecany jest także dla osób osłabionych i niedożywionych np. rekonwalescentów oraz osób chcących zbudować masę mięśniową.