Drożdże kryją w sobie więcej niż myślisz. Odkryj wszystkie ich cenne właściwości i zastosowania

Dostępne w każdym sklepie spożywczym drożdże to najprawdopodobniej najwcześniej „udomowione” przez człowieka organizmy żywe. Ich wyjątkowe właściwości sprawiają, że możemy cieszyć się orzeźwiającym smakiem fermentowanych napojów mlecznych, pysznego pieczywa i wyrobów cukierniczych. Z dodatkiem drożdży powstają również napoje alkoholowe np. wino i piwo. Drożdże to bardzo liczna grupa. Rozpoznano blisko 1500 szczepów drożdży.

Rodzaje drożdży

Właściwości drożdży zostały odkryte w czasach starożytnych. W piekarnictwie drożdże pojawiły się w 1781 roku – zaczęto stosować je w Holandii, dodając do skrobi ziemniaczanej. Obecnie wyróżniamy kilka rodzajów drożdży, które stosowane są w przemyśle spożywczym i przemyśle gorzelniczym, czyli m.in.:

• drożdże spożywcze (drożdże piekarnicze, drożdże piekarskie),
• drożdże kefirowe,
• drożdże gorzelnicze,
• drożdże piwowarskie (drożdże piwne),
• drożdże winne (drożdże winiarskie).

W przemyśle spożywczym i gorzelnictwie zastosowanie znajduje kilka szczepów drożdży. Większość z nich to szczepy Saccharomyces cerevisiae. W gorzelnictwie stosowane są także m.in. szczepy Saccharomyces pastorianus i Saccharomyces bayanus.

Drożdże spożywcze znajdują zastosowanie podczas wyrobu pieczywa, niektórych wyrobów cukierniczych, piwa oraz wina. Drożdże stosowane do robienia wypieków dostępne są w trzech formach. Wyróżniamy:

• Drożdże świeże – świeże drożdże znajdziemy w ladach chłodniczych. Dostępne są w formie niewielkich kostek o charakterystycznym beżowym kolorze i specyficznym zapachu. Drożdże świeże wykorzystywane są do przygotowywania rozczynu. Co ważne – zanim zostaną połączone z ciepłym mlekiem lub wodą, muszą zostać ogrzane do temperatury pokojowej. Zimne drożdże nie „pracują” w prawidłowy sposób, dlatego przygotowany z nich rozczyn nie sprawi, że ciasto ładnie wyrośnie.
• Drożdże suche – pod względem właściwości suche drożdże niewiele różnią się od drożdży świeżych i również wykorzystywane są do przygotowywania rozczynu, ale nie muszą być przechowywane w niskiej temperaturze oraz ogrzewane przed zastosowaniem. Drożdże suche można przechowywać w kuchennej szafce i od razu dodać do ciepłego mleka lub wody.
• Drożdże instant (drożdże błyskawiczne) – tan rodzaj drożdży jest najmniej problematyczny w zastosowaniu. Drożdże instant mogą być dodawane bezpośrednio do mąki – nie trzeba przygotowywać z nich rozczynu.

Inne rodzaje drożdży to:

• Drożdże kefirowe – wykorzystywane do produkcji kefiru i innych fermentowanych napojów mlecznych. Drożdże kefirowe zawierają w swoim składzie różne gatunki drożdży oraz bakterie fermentacji mlekowej, które w korzystny sposób wpływają na organizm człowieka, przyczyniając się m.in. do poprawy jakości i zwiększenia ilości dobrych bakterii jelitowych.
• Drożdże piwne (piwowarskie) i drożdże winiarskie – dzięki nim fermentują napoje alkoholowe. Są także stosowane w celach prozdrowotnych.

Właściwości prozdrowotne drożdży. Jak z nich skorzystać?

Aby skorzystać z korzyści zdrowotnych drożdży, warto wybrać odpowiednie rodzaje i formy (dostępne są tabletki lub proszek) oraz włączyć je do swojej diety w przemyślany sposób. Bogatym źródłem wielu składników odżywczych są suplementy na bazie drożdży z gatunku Saccharomyces cerevisiae. Zawierają one nie tylko białko, ale także witaminy z grupy B, w tym B1 (tiaminę), B2 (ryboflawinę), B3 (niacynę), B6 (pirydoksynę), a także kwas foliowy. Te witaminy odgrywają kluczową rolę w przemianach metabolicznych w organizmie, wpływając na przemianę węglowodanów, tłuszczów i białek. Saccharomyces cerevisiae są też źródłem minerałów takich jak magnez, żelazo, fosfor, potas i selen, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym dla zdrowia kości, produkcji czerwonych krwinek oraz ochrony przed stresem oksydacyjnym.

W suplementacji drożdże piwne i winne są szczególnie cenione za swoje właściwości odżywcze i zdrowotne. Zawierają one beta-glukany – polisacharydy, które mogą stymulować układ odpornościowy i obniżać poziom złego cholesterolu (czyli frakcji LDL). A to przekłada się na mniejsze ryzyko wystąpienia chorób serca.

Ponadto nie zapominajmy, że drożdże spożywcze są stosowane w kosmetyce jako składnik maseczek na skórę i włosy, dzięki swoim właściwościom odżywczym i regeneracyjnym.

Chociaż drożdże są zdrowe, niektóre osoby mogą być na nie uczulone lub mieć problemy z nadmiernym rozwojem drożdży w organizmie, co jest szczególnie ważne w przypadku osób z zaburzeniami układu immunologicznego czy cierpiących na candidozę. W takich przypadkach zamiar wprowadzenia suplementacji drożdżami należy konsultować z lekarzem.

Zastosowanie drożdży w kuchni

Drożdże świeże, suche i drożdże i instant można wykorzystać w kuchni do przygotowania wielu wytrawnych i słodkich wypieków. W domowej kuchni najczęściej stosowane są drożdże świeże i drożdże instant.

Z drożdży świeżych trzeba wcześniej przygotować rozczyn, który spulchni np. ciasto do pizzy, chleb i bułki, ciasto na chałkę, ciasto na rogaliki i inne domowe drożdżówki.

Drożdże instant i drożdże suche również są stosowane do wypieków. Jak już zostało wspomniane, ich zastosowanie nie wymaga wcześniejszego ogrzewania do temperatury pokojowej. Drożdże instant dodawane są bezpośrednio do mąki, a drożdże suche muszą zostać aktywowane za pomocą ciepłej wody lub ciepłego mleka. Wyrastanie rozczynu przyspiesza dodanie do niego niewielkiej ilości cukru i mąki.

Drożdże spożywcze są stosowane nie tylko do spulchniania pieczywa i innych wypieków. Znajdują również zastosowanie w kosmetyce, stanowiąc m.in. składnik maseczek na skórę i włosy. Drożdże piwne i winne, które zawierają wiele związków o prozdrowotnym działaniu, są stosowane również jako suplementy diety.

W domowej kuchni zastosowanie znajdują również drożdże kefirowe, dzięki którym można przygotować pyszne i zdrowe napoje fermentowane. Przygotowywane są one ze świeżego mleka, które nie zostało poddane procesowi pasteryzacji.