To zapomniane warzywo powraca na salony. Jego smak i właściwości zdrowotne podbijają najlepsze restauracje
Topinambur, zwany także słonecznikiem bulwiastym i karczochem jerozolimskim, to krewniak słonecznika zwyczajnego. Warzywem tym zajadali się północnoamerykańscy Indianie. W okresie prekolumbijskim był bowiem uprawiany przez rdzennych mieszkańców Ameryki, głównie w północno-wschodniej części kontynentu. Do Europy topinambur trafił w XVII w., lecz wiek później został zdetronizowany przez ziemniaka. Pozostał jednak na Starym Kontynencie jako roślina pastewna, do której powracano w ciężkich czasach, szczególnie podczas II wojny światowej i w latach powojennych. Dziś to zapomniane warzywo powraca do łask nie tylko z powodu walorów smakowych, ale także ze względu na swoje właściwości prozdrowotne.
W Polsce uprawia się topinambur Albik (ma podłużne i jasne bulwy) oraz Rubik (okrągłe, nieregularne bulwy o zabarwieniu filetowym). Warzywo dostępne jest w sklepach ze zdrową żywnością oraz marketach spożywczych.
Topinambur swoją nazwę zawdzięcza pomyłce
Warzywo zawdzięcza jedną ze swoich nazw plemieniu brazylijskich Indian Tupinamba, które pojawiło się w siedemnastowiecznej Francji mniej więcej w tym samym czasie, co roślina. Fakt, że brazylijscy Indianie pochodzili z Ameryki Południowej i nie znali słonecznika bulwiastego, dla ówczesnych Europejczyków był tylko nieistotnym szczegółem – wszak Indianie to Indianie. Topinambur miał ponoć trafić na francuskie stoły dzięki słynnemu podróżnikowi, odkrywcy i kolonizatorowi Kanady, Samuelowi de Champlain. Do Polski słonecznik bulwiasty przybył w XVIII wieku. Jak podają źródła, był już uprawiany od 1730 r., a w okresie przedwojennym można było go znaleźć na Śląsku.
Prozdrowotne właściwości topinamburu
W ludowym lecznictwie topinambur wykorzystywano przy leczeniu cukrzycy, otyłości oraz reumatyzmu. Dziś bulwy są wartościowym składnikiem diety diabetyków i osób po chemioterapii. Wszystko za sprawą zawartej w warzywie inuliny. Bulwy topinamburu zawierają sporo składników mineralnych, przede wszystkim potas, ale także wapń, żelazo, magnez, fosfor, sód, cynk, miedź, mangan i selen. Mają również w swoim składzie witaminy C, E, niacynę i B-karoten. Warto wiedzieć, że topinambur jest warzywem niskokalorycznym. Jedna bulwa o średniej wadze około 15 g ma tylko 11 kcal.
Jak smakuje topinambur?
Jadalną częścią rośliny są bulwy – wewnątrz żółte lub białawe. Mają one ciekawy i oryginalny smaki. Po przetworzeniu zawarta w nich inulina zamienia się w fruktozę, dzięki czemu topinambur zyskuje słodki, orzechowy smak, który jest przyrównywany do karczocha oraz orzechów brazylijskich. Wskazówka: walory smakowe topinamburu znakomicie podkreśla dodatek gałki muszkatołowej.
Jak przygotować topinambur?
To wdzięczne warzywo można przyrządzić na wiele sposobów i wykorzystać w różnych daniach. Topinambur możemy gotować, także na parze, piec lub smażyć. Włosi i Francuzi zajadają się nim, przygotowując na jego bazie pyszne zupy. Topinambur wyśmienicie smakuje również jako purée lub w postaci delikatnych frytek czy chipsów. Jest znakomitym zamiennikiem poczciwego ziemniaka.